Título español: Días extraños; Ano de producción: 1995; Dirección: Kathryn Bigelow; Guión: James Cameron e Jay Cocks, sobre un argumento orixinal de James Cameron; Productor: James Cameron e Steven-Charles Jaffe; Fotografía: Matthew F. Leonetti; Montaxe: Howard Smith; Deseño de producción: Lilly Kilvert; Dirección artística: John Warnke; Decorados: Kara Lindstrom; Vestuario: Ellen Mirojnick; Efectos visuais: Digital Domain. Reparto: Ralph Fiennes (Lenny Nero), Angela Bassett (Lornette "Mace" Mason), Juliette Lewis (Faith Justin), Tom Sizemore (Max Peltier), Michael Wincott (Philo Gant), Vincent D’Onofrio (Burton Steckler), Glenn Plumier (Jericho One), Brigitte Bako (Iris), Richard Edson (Tick), William Fichtner (Dwayne Engelman), Josef Sommer (Palmer Strickland), Joe Urla (Keith), Nicky Katt (Joey Corto), Michael Jace (Wade Beemer), Louise LeCavalier (Cindy)

-You're ready?

Ocupamos o asento traseiro dun coche e acompañamos a dous individuos que están preparando un atraco. Entramos con eles nun restaurante tailandés, armados con pistolas e ameazando aos que están dentro. Roubamos todos os cartos e nese momento decatámonos de que un coche de policía impídenos a posibilidade de escape. Corremos cara a parte máis alta do edificio, subindo velozmente as escaleiras. Hai moito rebumbio. É imposíbel manter a serenidade. Chegamos ao tellado, a policía vén detrás nosa e un helicóptero sobrevoa a zona. Vemos que hai outro edificio xusto enfronte deste no que nós estamos. Non temos alternativa. Se queremos fuxir hai que saltar. Un salto. Só un salto. Pero fallamos. Ninguén pode impedir que nos precipitemos ao baleiro. É o noso fin. Morremos.

Toda a escena transcorre dun xeito frenético, aparentemente sen cortes de plano. Strange Days comeza con estes cinco minutos intensísimos e vibrantes que nos sitúan de golpe no mundo de Lenny Nero, traficante de emocións.

Lenny Nero é un ex-policía que agora se dedica a distribuír "clips", gravacións dixitais que reproducen experiencias vividas por outras persoas. Os seus clientes pagan por poñerse un estraño casco de realidade virtual para sentir con máximo verismo as emocións que prefiran. Pero Lenny só quere finais felices. Non trafica con clips que amosen escenas de morte ou de asasinatos, e por iso non gostou nada deste que acaba de ver. Lenny móvese permanentemente no fío da navalla, asumindo riscos coa sufrida naturalidade dos que perden case sempre. É un profesional da estafa e un marabilloso embaucador que un bon día vese metido até o pescozo nun perigoso asunto ao recibir unha gravación que recolle o asasinato brutal dunha muller que el coñece. Lenny quere descubrir quen é o responsábel dese crime, pero só pode contar coa axuda doutro ex-policía, Max Peltier, e a de Mace, unha axente de seguridade que leva anos namorada del. Infelizmente para ela, Lenny segue obsesionado co recordo da súa antiga noiva, Faith, unha cantante de rock que ten idealizada. Pero o entorno que a rodea agora é ben distinto: Faith cruzou ao outro lado do espello e vive nun mundo escuro e sinistro no que Lenny xa non ten cabida.

Tensión, romance e morte danse a man nun filme que avanza sen freos cara un final apoteósico. Enfrontarse a unha trama tan complexa e suxerente non era cousa fácil, pero Kathryn Bigelow supera o reto con nota. Non sorprende demasiado, por outra parte. Pintora antes que cineasta, Kathryn Bigelow moveuse sempre con desenvoltura nun campo tradicionalmente masculino como é o do cine de acción. Fíxose coñecida entre os cinéfilos cunha curiosa variación do tema vampírico, Near Dark. A súa galería de non-mortos que se desprazan en coches roubados por autoestrada estaba obviamente máis preto da literatura "beat" que de Bram Stoker, e toda a película despedía un evidente encanto existencialista. Blue Steel é un moi correcto filme policíaco que se beneficia da presenza de Jamie Lee Curtis no papel protagonista e do habitual poderío visual que caracteriza á directora. Point break non deixa de ser un absoluto disparate, con esa banda de ladróns surfeiros e o misticismo bobalicón dese personaxe ao que lle chaman Bodhi; e aínda que é difícil decidir cal dos dous protagonistas é peor actor, Patrick Swayze ou Keanu Reeves, ninguén pode negar que para ver de balde unha noite de venres a peli está suficientemente ben. Despois de Strange Days a señora Bigelow non volveu levantar cabeza. The weight of the water saíulle bastante aburrida, pero aínda así é moi superior á espantosa K-19 The Widowmaker, cun Harrison Ford que parece o seu proprio avó.

Na época de Strange Days Kathryn Bigelow estaba unida sentimentalmente a James Cameron, que non por casualidade é o productor e guionista do filme. Ambos emprenderon logo camiños diferentes nas súas vidas; Cameron botaríase á rodaxe dun proxecto desmesuradamente caro que tardou bastante máis tempo do previsto en rematarse. Poucas semanas antes da súa estrea todo Hollywood daba por feito que aquilo ía ser un fiasco histórico, pero acabou sendo todo o contrario: un éxito colosal que orixinou ao seu redor paixóns desmesuradas. Quizá lles soe: titúlase Titanic. Na cerimonia dos Oscars do ano seguinte Titanic arrasou levándose once galardóns, entre eles dous para Cameron como director e productor. Tan contento quedou que mesmo ousou berrar aquilo que dicía Leonardo DiCaprio nun dos moitos instantes pavorosos do filme: I’m the king of the world!

Pero volvamos a Strange Days antes de que ninguén se sinta ofendido por dar eu máis voltas das necesarias. O principal acerto da fita é o seu espectacular deseño visual, traballado plano a plano como se dun poema se tratase asumindo a súa condición de recreación artística absolutamente libre; Strange Days parte dunha decisión moi ousada, a de ambientar a súa historia nun futuro extremadamente inmediato, pero é obvio que non hai nel a máis mínima vontade de acertar nas súas previsións. A deseñadora de producción, Lilly Hilvert, asumiu que nun intervalo de tan poucos anos as estradas, os edificios ou os coches non sufrirían cambios significativos, razón pola cal centrouse nos obxectos pequenos, coma os teléfonos ou os ordenadores. A súa decisión máis sabia, porén, sería a de apostar por espacios colosais, non por grandes menos opresivos. Strange Days non pretende en ningún caso ser un exercicio de prospectiva, e, con todo, algunhas das súas imaxes empezan a resultarnos agora habituais. A cidade tomada pola policía e o exército ou os grupos que se enfrontan ás forzas de seguridade son estampas que hoxe xa estamos habituados a ver nas noticias da televisión cada vez que hai reunións do G-8, por exemplo, pero non sucedía iso cando se rodou hai case dez anos. Strange Days manifesta unha inxenua vocación multicultural e reflicte o desconcerto (que non o medo) ante o futuro ao cal nos diriximos. "¿Trátase do fin do mundo ou do principio de outro?", preguntábase Kathryn Bigelow, e arredor desa dúbida constrúe unha película que participa do mesmo interese milenarista que tamén exhiben nuns rexistros moi diferentes obras como Grand Canyon, de Lawrence Kasdan, cos seus personaxes urbanos superados polos acontecementos que se entrecruzan guiados polo azar, ou a serie aínda inédita en España Angels in America, ambientada na era Reagan e que parte dunhas premisas bastante convencionais para acabalas demolendo ao introducir no curso da narración abundantes elementos oníricos.

Strange Days é, ao mesmo tempo, un filme sobre o amor. Sobre o amor enfermizo e autodestructivo que Lenny sente por Faith, pero tamén sobre o amor calado e sincero que Mace sente por Lenny e que acaba por revelarse nesa imponente secuencia da "festa do milenio", definida no guión como "a nai de todas as festas". Para recreala pecharon un feixe de rúas do centro de Los Angeles, colgaron cartaces e pancartas por todas partes que facían alusión ao falso final de milenio e instalaron varios escenarios e dúas pantallas xigantescas nas que se ían proxectando imaxes de diferentes lugares do planeta. Faltaba a xente, claro. Sendo inviábel a contratación dun mínimo de dez mil extras, os productores decidiron organizar un concerto que foi debidamente anunciado en prensa e radio, o que permitiu conseguir as imaxes de multitudes animadas que esa secuencia requiría. No medio dese balbordo fermoso e caótico que converte en desoladora a vulnerabilidade física e emocional de Mace hai tamén tempo para a maior das intimidades, contraste que proporciona lirismo e épica ao reencontro final dos protagonistas. Unha Angela Bassett de pernas robustas e agresiva beleza de réptil atopa aquí un vehículo impagábel para o seu lucimento. Presente en títulos míticos do cine afroamericano como Boyz’n the hood ou Malcolm X, Angela Bassett tería o seu maior momento de gloria ao ser nominada ao Oscar por encarnar a Tina Turner en What’s love got to do with it?. Logo erixiríase na perfeita encarnación de muller negra moderna nun par de simpáticas adaptacións de novelas de Terry MacMillan. En Strange Days está espléndida, servindo de contrapunto a un Ralph Fiennes de mirada magnética que prescinde aquí dese aire elevado e un chisco transcendente que ás veces limita as súas interpretacións.

Strange Days é unha película de paradoxos e de excesos, que se desliza polo estreito fío que separa ao observador do feito observado. Kathryn Bigelow fai que o espectador forme parte da escena, e ás veces o que sucede está contado desde a perspectiva dos nosos proprios ollos, converténdonos en voyeurs refinados dun espectáculo abrumador e rotundo. Baixo o disfrace de cine negro futurista e filosófico, Strange Days pasa por ser tamén unha parábola sobre a necesidade que temos de observar e de fuxir da realidade mediante a ficción.

Martin Pawley
Agrupación Astronómica Coruñesa Io ¶